De ruimte laat zich vinden op Le Mont Saint Michel

Ik sta op een bijzonder plein: voor de abdij van Le Mont Saint-Michel, de hoogste plek op dit Franse getijdeneiland. Het stond al langer op mijn verlanglijst om dit bijzondere eilandje te bezoeken. Deze zomer, tijdens onze vakantie in Normandië, kwam het ervan. Het was een ervaring met contrasten: volop genieten van het moois dat zich aandient én tegelijkertijd merken dat het veel te druk is om die verwondering te laten landen. Ik ontdekte opnieuw dat het gaat om het kiezen van wat je wilt zien.

Het bezoek aan de abdij is letterlijk en figuurlijk een hoogtepunt. Aartsengel Michael kijkt vanaf de torenspits over heel Normandië. Op dit eiland zijn de gebouwen naar rangorde in hoogte gebouwd. Het belangrijkste bouwwerk – het huis van God – op de top, daaronder de mensen van stand, vervolgens de hotels en restaurants, en laag bij de grond de vissers- en arbeidershuizen.

Op het plein van de kerk heb je een prachtig uitzicht over de drooggevallen zee en het vaste land. Het contrast kan bijna niet groter zijn, zoveel ruimte ervaar ik nu ik hier om me heen kan kijken. Wat doet dat goed. Ik neem alles in me op. Het is helder. Ik zie de meeuwen onder me langs vliegen. In de verte lopen groepjes wadlopers met een gids. Mensen schrijven namen in het zand, zo groot dat ze vanaf boven te lezen zijn. De inmense, open vlakte, te zien vanaf dit hoogste punt, is indrukwekkend. Ik besef: ruimte vinden is een keuze. Zie je de drukte of draai je je om en ervaar je de ruimte? Welke kant kijk je op, waar verlang je naar?

‘Draai je weg van de drukte, de ruimte laat zich vinden.’

Eenmaal binnen in de sobere kerk met hoge gotische plafonds, sta ik stil. Ik ben blij dat niet iedereen op dit eiland een kaartje koopt om de abdij te bezoeken. Hoewel ook hier veel mensen zijn, kun je lopen in je eigen tempo. Het is er donker, een fel contrast met de zon die buiten uitbundig schijnt. Als ik gewend ben aan het licht, en een poosje stilsta om rond te kijken, zie ik verscholen achter een paar kerkbanken een monnik op zijn knieën. Hij valt niet op, en trekt geen aandacht, de mensen lopen voorbij.

Deze monnik leeft de oude, gewijde traditie van stilte en aandacht. Ondanks de omstandigheden. Ondanks de voortdurende stroom van mensen die langs hem lopen, en waarschijnlijk ook ondanks de ruis die hij van binnen voelt. Ik fotografeer hem om me dit moment te blijven herinneren. Om te beseffen dat er altijd een keuze is. Dat je je af kan keren van de hectiek als je rust zoekt. De ruimte wil zich laten vinden. Rust is altijd geduldig. Een waardevolle herinnering om mee naar huis te nemen.